27 november 2022 | Kunst en Literatuur, Overige, Zang en Dans
Onlangs was ik op uitnodiging van theaterbureau Korthals Stuurman, naar de première van MOMENTUM, een toneelstuk met o.a. Waldemar Torenstra, Astrid van Eck en Vincent Croiset in de hoofdrollen. In de prachtige Haagse schouwburg zagen we het nieuwste toneelstuk van toneelschrijfster Lot Vekemans.
Het thema: ‘MOMENTUM’ schetst een politieke wereld met machthebbers die niet mogen falen’ is uiterst actueel, dus ik zat op het puntje van mijn stoel.
Anderhalf uur lang heb ik, bijna met open mond, een wirwar van hoofdfiguren en bijfiguren aan me voorbij zien gaan. Allereerst de hoofdfiguren Ebba en Miro; de premier en zijn vrouw. De premier heeft een aantal blunders begaan en moet nu zijn vege lijf zien te redden. Hij wordt hierin bijgestaan door zijn paniekerige spindokter; een rol van Vincent Croiset, die hier haast een persiflage van maakt. Daarnaast zijn er ook bijrollen voor de miskraam die Ebba ooit heeft gehad, en voor een suffe gelegenheidsdichter. Verwarrend.
De discussies worden vaak schreeuwerige ruzies, met Astrid van Eck fenomenaal in haar rol van Ebba, Ze speelt zó overtuigend, dat ik op een gegeven moment iemand achter mij in de zaal hoorde zeggen: ‘Wat een kutwijf!’
Het hele leven, van miskraam tot zelfmoord kwam aan bod. Trauma’s, tragiek, psychologische inzichten, esoterische wijsheden buitelden over elkaar heen. Ik dacht af en toe: ‘Waar heb ik mijn notitieboekje, dit moet ik onthouden.’ Maar voordat ik deze gedachte af kon maken kwam er alweer een ander onderwerp aan bod. Niets werd echt uitgewerkt. Wat wil de schrijfster zeggen?
Pas aan het eind werd ik stil. Is de steun van de premier aan zijn vrouw ook vanzelfsprekend? Net zo onvoorwaardelijk als haar support aan hem? Maar dit thema verdween in het woeste woud van alle andere onderwerpen. Toen het doek dicht ging dacht ik: ‘Kan iemand mij dit uitleggen? Ik heb vast veel gemist.’
Uit de recensies bleek dat ik niet de enige ben die is verdwaald in MOMENTUM. De Volkskrant kopte: ‘MOMENTUM zou een slimme, politiek geëngageerde voorstelling kunnen zijn, maar behandelt teveel thema’s.’ Trouw: ‘Theaterstuk MOMENTUM, over een vallend politiek leider, verdwaalt in zijpaden en bijfiguren.’
Voor mij lijkt het alsof de toneelschrijfster in MOMENTUM het hele leven, haar vraagtekens en haar verwonnen inzichten, in een wirwar van thema’s heeft willen verwoorden. Waardevolle inzichten misschien?
Het grappige is, dat het stuk en de acteurs in mijn hoofd blijven nazingen. Dus misschien: lees alle recensies, wees goed voorbereid, en ga MOMENTUM tóch zien?
Marij Slootthaak
12 oktober 2022 | Kunst en Literatuur, Nieuws, Overige
- Afgelopen zaterdag las ik in het NRC een column van Floor Rusman.
Ze schreef over een interview met zanger Nick Cave dat ze had gelezen. Een woord dat vaak terugkwam in dit interview, zei ze, was het woord ‘aardigheid.’ Cave vertelt hoe ‘Smal acts of kindness’ hem hadden geholpen na de dood van zijn vijftienjarige zoon. Hoe een verkoopster in een eettentje even in zijn hand kneep toen ze hem het wisselgeld gaf. ‘Dit betekende meer dan alles wat mensen de laatste tijd tegen me hadden gezegd.’
Ik probeer me het tafereel even voor te stellen. Dat zachte kneepje in de hand… Het maakt me blij. Het past helemaal bij mijn eigen levensfilosofie: lieve mensen, wees nou toch eens aardig voor elkaar! Beleefd! Vriendelijk! Toon je goede manieren! Je krijgt er echt iets voor terug. En het kost je niets! Voorbeelden: ik zit met licht ochtendchagrijn in mijn auto. Ik sta bij een zebrapad met daarvoor een wachtende oudere meneer. Deze meneer had blijkbaar last van eenzelfde euvel, want hij stond met de ogen te neergeslagen te wachten. Alsof hij alle hoop al had opgegeven. Ik besloot te stoppen en gebaarde vriendelijk dat hij kon oversteken. De man schonk mij een lach waar ik de hele dag monter van was. En nog iets: weet je hoe heerlijk het is om de wegwerker of stratenmaker gewoon een ‘Goedemorgen!’, te wensen? Je krijgt altijd een verrast, vrolijk: ‘Goedemorgen!’, terug. Dat zijn ze niet gewend namelijk. Dat iemand ze een goede dag wenst. En zeg de trambestuurder in zijn nauwe hokje gewoon voortaan vriendelijk gedag. Kijk de caissière ook eens aan! En zo kan ik wel verder gaan. Gewoon doen! Met een brede smile en een geweldig humeur kun je je dag weer in.
Over smile gesproken: met dit pleidooi voor aardig zijn brengen we natuurlijk niets nieuws. Denk eens aan de ‘Smile!‘ logo’s met smiley-figuurtje in de jaren zestig. Peace man! Waar is het gebleven? Make love not war… Was het maar waar!
Volgens Nick Cave in het interview gaat het met name om de ‘small’ acts of kindness. ‘Ik geloof dat onze positieve individuele acties, onze kleine daden van aardigheid weerkaatsen door de wereld op manieren die we nooit doorgronden.’
Of deze kleine daden van aardigheid echt door de hele wereld gaan weerkaatsen; dat zou mooi zijn. Maar ze stuiteren misschien wel een beetje door, hoop ik. Het feit dat de overstekende en blij groetende meneer mij zo breed toelacht, maakt míj vrolijk. Mijn glimlach geef ik misschien weer door aan de portier of suppoost of de pizzakoerier. En zij op hun beurt… Ach, probeer het eens, zou ik zeggen, aardig zijn.
Marij Sloothaak
11 augustus 2022 | Overige
Hittegolf in Nederland! In Spanje kocht ik ooit een paar Spaanse waaiers om cadeau te doen aan vriendinnen. Het oude Spaanse vrouwtje dat mij de waaiers verkocht nam mij even apart in een klein kamertje. Daar leerde ze mij de ‘geheimtaal’ waarmee Spaanse dames al eeuwen de heren verleiden. Met hun waaier!
Jonge meisjes uit 19e en begin 20e eeuw die uit dansen gingen, werden altijd begeleid door hun moeder of een chaperonne. Maar hun waaier hadden ze bij zich! Om tóch te kunnen flirten gebruikten ze onderstaande gebaren als communicatiemiddel met hun geliefde. Ik pleit voor herinvoering van deze waaiertaal! Heel wat romantischer dan zo’n appje!
Volg mij!
Ik ben jaloers.
Ik vind je leuk.
Jij wint mijn hart.
j
Ik wil je zien.
Laten we praten.
|
18 oktober 2021 | Kunst en Literatuur, Overige
Lichter dan ik, het theaterstuk
Onlangs had ik het voorrecht bij de première van het toneelstuk Lichter dan ik van Korthals Stuurman Theaterbureau aanwezig te mogen zijn. En ik heb genoten. Ik zal u vertellen waarom.
Lichter dan ik is een theaterbewerking van het gelijknamige boek van Dido Michielsen. Het vertelt het verhaal van Piranti, een Javaanse vrouw die als njai werkt. Een njai was in de koloniale tijd in Nederlands-Indië een jonge vrouw die als huishoudster én als minnares in huis werd genomen door een Hollander. Een njai kon zonder pardon ook weer worden afgedankt, of doorgegeven aan een ander. Dat was ingebed in de cultuur, niemand die er schande van sprak.
Piranti is de njai van een Nederlandse militair. Als ze van hem zwanger wordt weigert de vader de dochter te erkennen. Om haar dochter een betere toekomst te bieden, haar dochter die een lichtere huidskleur heeft dan zij (Lichter dan ik), staat zij toe dat deze dochter in een ander gezin opgroeit. Dit tekent de rest van haar leven.
Het is een prachtig verhaal. We hadden het geluk helemaal vooraan te zitten; op de eerste rij zelfs. Dat maakte de theaterbeleving extra intens. Van zo dichtbij konden we de échte tranen van een van de actrices zien. Ik was onder de indruk; échte tranen, echte emotie? Of hebben ze daar op het toneel een spulletje voor?
Ik heb genoten van de sterke acteerprestaties, het verhaal, de ontzetting, en ook het daarop volgende begrip. En vooral ook van de sfeer en de emotie die echt was. Ik vond het wel verwarrend dat Piranti in verschillende fases van haar leven door drie actrices werd gespeeld. Aan de ene kant prikkelde het mij om heel intensief de voorstelling te volgen. Maar ook bracht het af en toe verwarring. He? Nu had ik zo goed opgelet en was ik toch de draad kwijt? Later heb ik begrepen dat deze drie-eenheid moest laten zien dat Piranti’s verhaal niet uniek is, maar het verhaal van veel Indonesische vrouwen.
Het is confronterend, anno nu, om te bedenken dat het in de koloniale tijd vanzelfsprekend was om inlandse vrouwen als huishoudelijke voorwerpen te zien. Die je kon doorgeven en afdanken. Onvoorstelbaar, vooral, omdat die Hollanders van toen geen onaardige mensen waren. Een onderbelicht onderwerp volgens mij. Ik vond het een indrukwekkende voorstelling. Zo’n voorstelling waarvan de warmte lang natintelt. Ik zou zeggen: ga het zien.
Agenda:
https://www.korthalsstuurman.nl/
2 augustus 2021 | Overige
Het mag weer van Rutte en De Jong. Het mag weer, het kan weer en het MOET weer. Afgelopen zondagochtend ging de wekker heel vroeg. In plaats van rustig de krant te lezen en geïnformeerd te blijven, trok ik zuchtend mijn sportpakje aan. En mijn Grote Gymschoenen. Alleen al door die outfit aan te trekken voelde ik me meteen een stuk slanker en fitter. Ik onderdrukte snel de neiging om met Grote Gymschoenen en al weer terug in bed te duiken. Let wel, het was ZONDAGochtend.
Op de trap kwam ik mijn bovenbuurmeisje tegen. Ook op Grote Gymschoenen. “Goed zijn we, hè?” zei ik. “Ik was vannacht pas om vier uur thuis”, kermde ze. Kijk, ik zei maar niets meer.
Ik fietste als een bezetene naar de Jordaan, naar de leukste sportschool van Amsterdam. Hier onderwerp ik me al jaren geheel vrijwillig aan moderne folteringen als pilates, bodyshape en bodypump. Samen met nog zo’n vijfentwintig zwoegende vrouwen in de leeftijd van 17 tot 77 jaar. Deze week drie keer! Tja… Als je sixty something bent, dreigt het algehele verval, de ineenstorting, en vooral: de ‘Juliaantjes’. Weet u wat dat zijn, Juliaantjes?
De term Juliaantjes heb ik voor het eerst gehoord van mijn vriendin Annemarie Oster. Ze vertelde mij dat we deze titulatuur te danken hebben aan onze lieve koningin Juliana. Ook toen Juliana al héél lang voorbij de sixty something was ging ze nog steeds met ontblote armen door het leven. In haar mouwloze koninklijke robes wuifde ze verwoed naar haar volk. Maar als ze naar rechts wuifde, zwabberde haar onderarm naar links. Dat krijg je, op die leeftijd. De schat. Vandaar de titulatuur voor die zwabberende onderarmen: Juliaantjes.
Dat willen wij moderne vrouwen natuurlijk niet, Juliaantjes. Daarom heb ik voor mezelf twee gewichten aangeschaft. Voor thuisgebruik. Om de Juliaantjes een lesje te leren. Het zijn blauwe gewichten. Ze wegen 2 kilo ieder. Ik heb ze Rocky 1 en Rocky 2 genoemd.
Nu heb ik geen leven meer, sinds ik Rocky 1 en 2 in huis heb. Zit ik ‘s avonds op de bank, hoor ik ze al morrelen in de kast. Vragend om aandacht. Af en toe hoor ik een dreun. Ze vechten. Met elkaar en om mijn aandacht. “Stil!”, zeg ik, “ik zit een film te kijken!” Maar daar nemen ze geen genoegen mee. Ze blijven spoken totdat ik ze oppak en braaf mijn oefeningen doe. De despoten.
Meteen ondraaglijk branderig gevoel in armen en Juliaantjes mag ik ze uiteindelijk weer in de kast stoppen. Dan val ik uitgeput op bed. Mis zelfs het laatste journaal. Tja, ook het kranten lezen schiet er dus bij in, nu ik sport. Waarschijnlijk eindig ik als een dom blondje. Maar dan wel eentje zonder Juliaantjes.
Marij Sloothaak
-Deze column is eerder gepubliceerd in het Kring Magazine van Sociëteit de Kring-
